Ook in de mondzorg speelt leefstijl een belangrijke rol. Mondhygiënist Jessica van Lingen neemt hier in haar praktijk dan ook de tijd voor, maar het is niet altijd eenvoudig. Een praktijkvoorbeeld over hoe zij langzaamaan het vertrouwen won van een patiënt en haar zo kon begeleiden dat ze weer trots werd op haar gebit én op zichzelf.
“Ze was zo’n 65 jaar toen ze voor het eerst bij me kwam. Ik vroeg haar, zoals bij iedere nieuwe patiënt, om iets over zichzelf te vertellen. Een patiënt is namelijk meer dan alleen een mond, en ik probeer altijd het hele plaatje in kaart te brengen. Verder te kijken naar de persoon die ik voor me heb. Ieder heeft zijn eigen verhaal en motivatie en inzet kun je alleen maar aanboren als je weet wie iemand is. Deze mevrouw vertelde niet zoveel, en probeerde zo veel mogelijk aan de oppervlakte te blijven. Maar dat er meer speelde kon ik wel zien aan haar klachten in de mond. Ze was doorverwezen met een PPS-score van 3, en dat betekent dat je een serieus tandvleesprobleem hebt. Ze had weinig bot, een aantal kiezen zaten los en ze had veel rookaanslag op de tanden.”
Samenwerking met de patiënt
“Na even doorvragen vertelde ze wel dat ze veel stress had en rookte. Dat hing voor haar nauw met elkaar samen; ze had het gevoel het roken nodig te hebben om de stress te verminderen. Maar roken heeft een enorm slechte invloed op het tandvlees. Het vernauwt de vaten, de microflora verandert en het afweersysteem in de mond werkt dan niet meer optimaal. De resultaten van onze behandeling zijn veel minder groot als iemand blijft roken. Dat heb ik met haar besproken. Zoals bij al mijn patiënten legde ik uit hoe leefstijl en mondgezondheid samengaan, en vraag dan of ze er iets aan willen veranderen. Ze hoeven er niks mee als ze zelf niet willen, maar dan weten ze wel dat ze zelf invloed kunnen uitoefenen. De patiënt beslist wat ze zelf kan doen, en ik leer de technieken aan. We doen het echt met z’n tweeën.”
Progressie
“Het roken bleef, de mondverzorging werd wel beter. Ze nam daar beter de tijd voor. Naarmate ze me meer vertrouwde, kwam er ook meer informatie boven. Op een gegeven moment kwam naar voren dat ze aan het afkicken was van haar alcoholverslaving. Samen met de huisarts probeerde ze te stoppen, en ze zat nog volledig in dat proces. Ook kwam naar boven dat ze zich schaamde voor haar gebit en dat het heel belangrijk voor haar was dat de kiezen in de bovenkaak behouden bleven.”
Groei van vertrouwen
“Bij een controle na 3 maanden vertelde ze me trots dat het was gelukt om te stoppen met alcohol. De mondhygiëne was ook nog steeds goed. Langzaamaan groeide ze in haar zelfvertrouwen, dat ze zelf iets kon bereiken. Zo groeide ze toe naar het idee om ook te stoppen met roken. Zeker toen de parodontoloog haar ook had uitgelegd dat het stoppen met roken de kans veel groter maakte dat ze haar kiezen kon behouden. Samen hebben we een rijtje gemaakt met de voor- en nadelen van het roken voor haar. De voordelen waren duidelijk nog veel groter dan de nadelen. Samen hebben we het uitvergroot; hoe erg is het voor je als je je kiezen kwijtraakt? Omdat begon te overwegen te stoppen met roken, was dit ook het moment om haar uit te leggen dat het niet klopt dat roken de stress verlaagt.”
Trots
“Ineens vertelde ze op een vervolgafspraak dat ze was gestopt met roken. Cold turkey, van 20 sigaretten per dag naar 0. We waren allebei ontroerd, want hoe cool is dat? Ze kreeg dezelfde trots als bij het stoppen met alcohol. Het gevoel dat ze dingen zelf kon doen en zelf in handen had. We hebben het nog wel gehad over terugval, dat dat heel normaal is en dat ze zich daardoor niet uit het veld moest laten slaan. Inderdaad viel ze nog 2 of 3 keer terug, maar ze pakte altijd de draad weer op. De rookaanslag verdween, ze zorgde goed voor haar mond en ze had dus veel minder behandelingen nodig. Ze zei altijd: ‘ik wil met mijn eigen tanden en kiezen de kist in’. En dat is zo gegaan. Ze was haar laatste jaren heel trots op haar gebit.”
