Zingeving en ontspanning. Twee pijlers van het Leefstijlroer die zowel voor de patiënt als voor de zorgprofessional zelf belangrijker zijn dan misschien wel gedacht. “Pas als je rust hebt om iets te veranderen, en als je weet waar je het echt voor doet, dan kan het je lukken om je leefstijl aan te passen”, vertelt Eva Noorda, chirurg-oncoloog uit het Isala.
Het eerste wat in mensen opkomt als ze aan een gezonde leefstijl denken is gezond eten en voldoende bewegen. “Veel mensen komen bij mij met een vraag over voeding of supplementen”, vertelt Noorda. “Maar ze gaan de deur uit met een advies over zingeving of ontspanning. Dat komt niet door mij, maar daar komt het eigenlijk altijd vanzelf op uit.”
Weten waar je het voor doet
Zingeving is volgens Noorda onderliggend aan alle leefstijlpijlers en aan gedragsverandering. “Je moet weten waar je het voor doet”, legt Noorda uit. “Als je wil afvallen, moet je daar een belangrijke reden voor hebben om dat vol te houden.” Recent is er een review verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift JAMA waaruit blijkt dat mensen beter herstellen van hun ziekte wanneer er aandacht is voor zingeving. “Dat laat dus nogmaals zien dat zingeving echt een plek moet hebben in de behandeling. Daar zit een medisch belang.”
Verband tussen zingeving en ontspanning
Zingeving hangt nauw samen met ontspanning. “Het werkt beide kanten op”, aldus Noorda. “Je kunt pas goed kijken naar wat je belangrijk vindt als je een bepaalde mate van ontspanning hebt. Andersom is het ook zo dat stress ontstaat als je iets doet wat tegen je waarden in gaat. Er zijn twee vragen die ik vaak naar voren laat komen. De eerste is de vraag waar mijn patiënt blij van wordt, en of het lukt om iedere dag iets te doen waarvan ze weten dat het ze goed doet. De tweede is de vraag wat goed gaat. Zodat je aan de slag kan om negatieve gedachtes te vervangen door positieve. Bij veel mensen helpt het al om zich daar bewust van te zijn, en als er meer begeleiding nodig is, dan verwijs ik mensen ook wel eens door.
Ook voor zorgprofessionals zelf
Het maakt op zich niet uit met welke leefstijlfactor het begint met veranderen. De verschillende leefstijlfactoren staan allemaal met elkaar in verbinding. Noorda: “Je hoeft maar ergens te beginnen en dan ga je vanzelf verdere stappen zetten. Het grappige is dat mensen heel vaak zelf uitkomen op zingeving en ontspanning. Maar ook bij zorgverleners zelf komen deze punten vaak naar boven. De meeste zorgverleners willen meer ontspanning en daaruit ook zingeving. Wij hebben daar als mens en maatschappij blijkbaar behoefte aan, maar maken er te weinig tijd voor vrij of weten niet hoe. Als we inzien dat deze factoren deel uitmaken van goede zorg, dragen we bij aan beter herstel en behandeluitkomsten. Ook ik ervaar het als belangrijke onderwerpen in mijn spreekuren. Het is geen luxe om daarmee aan de slag gaan, het is werkelijk van belang.”
Eva Noorda spreekt op het congres Leefstijlgeneeskunde in de spreekkamer op 31 maart 2023 over De rol en de lol van zingeving’. Inschrijven voor het congres kan via deze link.
