Leefstijl moet een plek krijgen binnen de zorg, maar zeker ook daarbuiten. Als zorgprofessional heb je kennis nodig over leefstijl, hoe het samenhangt met ziekte en hoe je iemand een stapje vooruit kunt helpen. Vervolgens moet iemand daarmee verder kunnen in zijn of haar eigen omgeving. Al deze aspecten kwamen aan bod in het 5e congres ‘Leefstijl in de Spreekkamer’.
In de eerste twee plenaire sessies gingen de sprekers in op het grotere plaatje en hoe leefstijl in de zorg samenhangt met leefstijl in de wijk en in de leefomgeving van de mensen zelf. Daarna gingen de deelnemers uiteen om verschillende workshops te volgen over bijvoorbeeld slaap, voeding, leefstijl bij kinderen, leefstijlgesprekken, integratieve zorg en motiverende gespreksvoering. De laatste twee plenaire sessies gingen dieper in op fysiologische kennis over laaggradige ontstekingen en over het veranderen van gedrag. Zo was de dag gevuld met een combinatie van kennis en kunde, binnen en buiten de spreekkamer.
Dokter, wat kan ik zelf doen?
Hanneke Molema van Lifestyle4Health begon de dag met een schets van het grotere plaatje. “In de zorg kan je maar heel beperkt dingen veranderen. De grootste stap ligt in de maatschappij”. De Coalitie Leefstijl in de Zorg, waar zij deel van uitmaakt, heeft dit mooi weergegeven in een verhalende plaat. Wanneer mensen klachten ontwikkelen, gaan ze vaak eerst zoeken op internet. Daarbij moeten ze voldoende betrouwbare informatie kunnen vinden. Een deel van de mensen kan daarmee verder, een ander deel gaat verder, richting de spreekkamer. Daar heeft de zorgprofessional een hele koffer met tools voor passende zorg; medicijnen en ook leefstijlinterventies. “De belangrijkste vraag die patiënten hebben is: ‘Dokter, wat kan ik zelf doen?’ Vervolgens passen mensen dit toe in hun werk, privé-omgeving, school, sport en hun gehele leefomgeving. Als zorgprofessional kun je mensen helpen om zelf regie te nemen over hun gezondheid.”
Zorgprofessional is belangrijke bron van informatie
Op al deze momenten moeten mensen de juiste zorg kunnen krijgen. Waar kunnen mensen online betrouwbare informatie vinden? Welke kennis en kunde heeft de arts nodig om de link met leefstijl te zien? Hoe gaat de zorgprofessional het gesprek aan? Wanneer is andere zorg nodig, en welke zorg is dat dan? Dat is dan ook waar de Coalitie Leefstijl in de Zorg mee aan het werk is. “Mensen willen zelf graag over leefstijl praten, maar ze beginnen niet vaak het gesprek”, vertelt Molema. “Als zorgprofessional ben jij een van de belangrijkste bronnen van betrouwbare informatie. Als jij leefstijl niet ter sprake brengt, denken mensen dat het niet belangrijk is. Je kunt dus echt een zaadje planten om te beginnen.”
Praktijkvoorbeeld Gezond Wijdemeren
Huisarts Monique Stam merkte ook dat zij meer met leefstijl wilde doen, maar dat ze dat niet alleen in de spreekkamer voor elkaar kon krijgen. Samen met oefentherapeut Susanne Renkema zette zij het initiatief Gezond Wijdemeren op. “Wij hebben leefstijl in de spreekkamer uitgebreid naar de gehele wijk, omdat we zagen dat dat nodig was. In de spreekkamer had ik een goed gesprek over leefstijl, maar als mensen terugkwamen bij me, was er eigenlijk niet veel veranderd”, vertelt Stam. “Mensen komen uit de spreekkamer weer in hun ongezonde leefomgeving. Dus zijn we gaan kijken wat we in de leefomgeving konden doen.”
Als het niet lukt: ga gewoon door
Met de hulp van 2diabeat maakten ze een plan om de gezondheid van de burgers in de wijk te verbeteren. “Belangrijk daarin is de verbinding tussen burger en professional en andere partijen”, gaat Renkema verder. “De neuzen moeten dezelfde kant op staan.” Daarna hebben ze een leefstijlkaart gemaakt met alle actoren, een gezondheidsmarkt georganiseerd, lezingen, een supermarktsafari, een wandelchallenge . Van alles om leefstijl onder de aandacht te brengen en te houden. Wat het tot een succes maakte zijn de korte lijntjes in het team, het inzetten op ieders kwaliteiten en de goede respons bij de burgers en de gemeente. En wat is er lastig? “De financiering blijft een uitdaging”, antwoordt Renkema. “Het is altijd de vraag hoe het volgende jaar gaat. En soms is het lastig dat we voorloper zijn, dus het uitprobeersel.” Maar ze zijn volop bezig met verdere ontwikkelingen, zoals nu een pilot met een leefstijlloket, meer samenwerken met de GGD en ophalen bij de burgers waar nog meer behoefte aan is. De tips van Renkema: “Begin gewoon, zoek medestanders en geldbronnen, laat van je horen en als het niet lukt: ga gewoon door.”
Het 6e congres Leefstijlgeneeskunde in de spreekkamer staat gepland op vrijdag 13 september.
