Wat begon met het uitdelen van voedingsadviezen op receptenpapier, is nu de spil in de huisartsenpraktijk van Karel Bos. Hij maakt leefstijl bespreekbaar met iedere patiënt die hij ziet. “Het kost wat tijd, maar levert vooral veel op.”
Al twintig jaar houdt Bos zich bezig met meer dan het diagnosticeren en behandelen van aandoeningen. In zijn begintijd als huisarts zag hij bijvoorbeeld veel kinderen op het spreekuur die laxeermiddelen gebruikten in verband met obstipatie.
“Ik vond het zo jammer dat deze kinderen nu al medicatie nodig hadden. Ik heb op receptenpapier een recept geschreven voor volkoren pannenkoeken met eieren en olijfolie; de kinderen waren er dol op en het was goed voor de stoelgang. Zo begon ik met leefstijladvies; op receptpapier, omdat mensen gewend zijn zo’n briefje te ontvangen van de huisarts”, vertelt hij.
Leefstijl en preventie
Nog altijd geeft Bos zijn patiënten geregeld adviezen op receptpapier, zoals een afspraak om te stoppen met roken en een controle-afspraak twee weken later. “Maar tegenwoordig vraag ik aan het eind van mijn consult aan iedere patiënt ook rechtstreeks of hij geïnteresseerd is in leefstijl en preventie. Vrijwel iedereen antwoordt bevestigend.”
Bos geeft de patiënt vervolgens het leefstijlroer en vraagt hem met welk van de zes onderdelen (beweging, voeding, verbinding, ontspanning, slaap of middelengebruik) hij iets zou willen. “Als ze zelf iets kiezen, houden mensen het immers langer vol. Ik geef ze kleine stapjes om mee te beginnen. Wie grote stappen neemt, struikelt sneller”, aldus de huisarts. “Hoe ingewikkelder het leefstijlprobleem, hoe eenvoudiger het advies moet zijn. Immers: als mensen met een zeer ongezonde leefstijl een klein gezond stapje zetten, is het effect relatief het grootst.”
| Schrijf u in voor de maandelijkse gratis nieuwsbrief van Leefstijl in de zorg |
Voeding en beweging
De ervaring van Bos leert: patiënten waarderen het gesprek, worden gezonder op alle fronten en hebben meer regie over hun eigen gezondheid. “Medicatie voorschrijven lijkt tijdbesparend, maar dat is het niet. Mensen komen dan immers vaker op controle en voor bijwerkingen. Leefstijladvies geven kost me wel wat tijd, maar levert uiteindelijk meer tijd op”, licht Bos toe.
Het effect zit vooral op het vlak van preventie, merkt hij. “Gezonde voeding en beweging werken beschermend tegen talloze aandoeningen, dat weten we al langer. Dus komen mensen ook minder vaak op het spreekuur voor allerlei kwalen.”
Verdienmodel
Ook voor Bos zelf pakt de aanpak gunstig uit, zowel in werkplezier als in verdienmodel. “Twintig jaar geleden had ik 2000 patiënten, nu 3000. Maar: ik heb het veel minder druk. Patiënten hebben mij minder vaak nodig omdat ze autonomer bezig zijn met hun gezondheid, en als ze mij toch nodig hebben, heb ik meer tijd voor ze.”
“Het betekent ook anderhalf keer zo veel inschrijftarieven en veel meer voldoening van mijn werk. Het verdienmodel gaat zo ook veel meer richting het voorkomen van ziekte in plaats van alleen maar genezen. En een bijkomend voordeel voor jezelf: door leefstijladviezen te geven, komt er ook ruimte om je eigen leefstijl te verbeteren.”
Implementeren
Het implementeren van leefstijl als speerpunt in de huisartsenpraktijk is volgens Bos vrij eenvoudig. “Gebruik een tool als het leefstijlroer in je consulten; bij ieder thema vind je meteen praktische tips en handvatten waar de patiënt mee aan de slag kan. Niet alleen huisartsen, maar ook medisch specialisten, fysiotherapeuten, de POH en physician assistants werken ermee. Als onderbouwing voor leefstijladvisering raad ik het Handboek Leefstijlgeneeskunde aan; een compleet werk waarmee je direct aan de gang kunt”, aldus Bos.
Wil je meer leren over het implementeren van leefstijl in je praktijk? Schrijf je nu in voor het congres Leefstijlgeneeskunde in de spreekkamer op 22 september in Utrecht.
