Machteld Huber introduceerde het concept positieve gezondheid in Nederland in 2012. In dit concept wordt gezondheid niet meer gezien als de afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Het spinnenweb is binnen dit concept een gespreksinstrument dat hulpverleners kan helpen.
WHO over gezondheid
De WHO stelt dat gezondheid een toestand van compleet welbevinden is, lichamelijk psychisch en sociaal. Maar eigenlijk zou dat betekenen dat vrijwel niemand gezond is. Zelfs als je geen ziekte hebt, doen zich gebeurtenissen voor in het leven waardoor het tijdelijk niet goed gaat. Zoals een echtscheiding of het overlijden van een dierbare. Daar komt bij dat de definitie weinig recht doet aan mensen met een chronische ziekte. Het impliciete appel is dat je mensen moet blijven doorbehandelen, net zo lang tot ze een toestand van compleet welbevinden hebben bereikt. Dat kan niet de bedoeling zijn, aldus Huber.
Andere definitie van gezondheid
Positieve Gezondheid is de uitwerking in 6 dimensies van de nieuwe definitie van gezondheid. Met die bredere benadering draag je bij aan het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Én om zo veel mogelijk eigen regie te voeren.
Benieuwd naar het boek over Positieve Gezondheid?
”Dit boek helpt het prachtige vak van zorgverlener meer kleur te geven, alsook de zorgvrager recht te doen”, Antoinette Kroeze, psycholoog
Hoe werkt het spinnenweb?
Mensen kunnen met het spinnenweb in kaart brengen hoe zij zelf hun gezondheid ervaren. Voel je je bijvoorbeeld tevreden, gelukkig of juist eenzaam? Lukt het je om de dagelijkse dingen te doen, zoals het huishouden? Beleef je nog plezier aan hobby’s of bezigheden? Hulpverleners en hun patiënten kunnen met die uitkomsten een heel ander gesprek voeren. Onder andere door te vragen wat voor patiënten echt belangrijk is en wat zij graag willen veranderen. Hulpverleners bedenken samen met de patiënten wie (of wat) in de omgeving kan helpen om de situatie te verbeteren. De verschillende mogelijkheden maken de hulpverleners voor de patiënt zichtbaar en vindbaar.
Bron: ZEL (Zorgorganisatie Eerste Lijn)
Practice what you preach
Wil je werken met Positieve Gezondheid? Dan is het belangrijk om eerst zelf te ervaren wat het verschil maakt. Door het spinnenweb eerst zelf in te vullen, kun je doorgronden wat de kern is van het gedachtegoed. Sla je die stap over, dan mis je al snel de essentie. Het blijft dan iets buiten jezelf, zonder de impact te doorgronden. Patiënten en cliënten hebben snel door of je zelf doorleefd hebt waar het om te doen is.
Volg de stappen hieronder om zelf aan de slag te gaan:
1. Beantwoord de vragen
Ga naar mijnpositievegezondheid.nl en beantwoord de vragen. Of pak voor een korte versie de uitdraai op papier.
2. Bekijk je gezondheidsoppervlak
Als je de vragen hebt beantwoord, verschijnt er in het spinnenweb je gezondheidsoppervlak. Reflecteer daarop door jezelf een aantal vragen te stellen:
- Wat valt op als je kijkt naar je gezondheidsoppervlak?
- Wat is voor jou belangrijk, wat zijn jouw dromen of drijfveren?
- Wat wil je veranderen of meer aandacht geven?
- Wat kan een eerste stap zijn?
- Is er iets wat je daarbij tegenhoudt?
- Wat of wie kan je helpen
3. Sta even stil bij je ervaring
Hoe was het voor je? En wat zou anders gaan als je het spinnenweb inzet tijdens gesprekken met de mensen die je begeleidt?Dit is wat je kunt ontdekken:
- Er komen thema’s boven die je niet had verwacht.
- Een voornemen formuleren is niet zo moeilijk, maar hoe ga je het volhouden?
- Het is gewoonweg belangrijk om ook geregeld even stil te staan bij hoe het met jouzelf gaat. Dat komt jou en je beroepsbeoefening ten goede.
Na het spinnenweb zelf te hebben ingevuld kun je patiënten vragen hetzelfde te doen en met hen de uitkomsten bespiegelen.
Bron: IPH (Institute for Positive Health)
Figuur 1 Spinnenweb (bron: Handboek Positieve Gezondheid in de huisartspraktijk)
