Een gezonde leefstijl vraagt om gedragsverandering. Dat klinkt eenvoudig, maar is voor veel mensen een flinke opgave. Juist daarom wint peersupport aan terrein: steun van patiënten aan elkaar. Wat begon als informele zelfhulp is inmiddels uitgegroeid tot een veelbelovende aanvulling op de reguliere zorg. Van wandelgroepen tot digitale communities: patiënten vinden herkenning, motivatie en praktische tips bij elkaar. En dat blijkt verrassend effectief.
Mensen met een chronische aandoening, zoals diabetes of MS, moeten vaak ingesleten patronen omgooien. Volhouden is dan een uitdaging. Juist op momenten dat het minder gaat, kan peersupport uitkomst bieden. Peersupport helpt niet alleen bij motivatie en volhouden, maar ook bij acceptatie en herstel na een terugval.
Informatie, emotie, praktijk en waardering
Er zijn vier typen steun binnen peersupport: emotioneel, informatief, praktisch en waarderend. Het gaat om herkenning en (h)erkenning, maar ook om uitwisseling van kennis en vaardigheden. Denk aan samen recepten uitproberen, elkaar motiveren om weer te bewegen, of gewoon luisteren naar een slecht moment. In groepsverband of 1-op-1, fysiek of online. De vorm is flexibel, zolang het maar past bij de behoefte van de mensen zelf.
Breed aanbod, laagdrempelig en bewezen effectief
In Nederland bestaan inmiddels tientallen initiatieven die peersupport bij leefstijlverandering bieden. Variërend van wandelgroepen voor mensen met prostaatkanker, tot Facebookgroepen voor mensen met migraine of IBD. Er zijn bijeenkomsten in buurthuizen, telefonische adviespunten en digitale programma’s met begeleiding van een leefstijlcoach of diëtist. Veel initiatieven zijn gratis of tegen een kleine bijdrage, en sommige worden zelfs vergoed.
De kracht van deze initiatieven zit hem in de toegankelijkheid en gelijkwaardigheid. Patiënten voelen zich sneller gehoord door iemand die hetzelfde doormaakt. En uit onderzoek blijkt dat die steun soms net zo effectief is als professionele begeleiding. Bij de gecombineerde leefstijlinterventies (GLI) zien zorgverleners dat groepsdynamiek de regie van de patiënt versterkt — wat leidt tot betere gesprekken én betere uitkomsten.
Zorgverlener kan mensen met elkaar verbinden
Peersupport vraagt weinig van de zorgverlener, maar levert veel op. Door patiënten te wijzen op passende initiatieven, ontstaat vaak het duwtje dat nodig is. Een folder in de wachtkamer, een kort gesprekje tijdens een consult — het kan het verschil maken.
Toch blijkt uit onderzoek dat nog niet alle patiënten deze steun vinden. Van de mensen met kanker heeft 73% behoefte aan contact met lotgenoten, maar slechts 56% krijgt hierover informatie — en dan meestal niet via de zorgverlener. Daar valt dus nog winst te behalen.
Sociale verbinding als medicijn
De voordelen van peersupport strekken verder dan alleen leefstijl. Het bevordert welzijn, vermindert stress, en versterkt het immuunsysteem. En tegenover sociale isolatie, een bewezen risicofactor voor mentale en fysieke achteruitgang, biedt peersupport een krachtig tegenwicht.
De Coalitie Leefstijl in de zorg schreef een whitepaper over de kracht en de kansen van peersupport bij leefstijlverandering, hoe de zorgverlener het benutten van peersupport kan bevorderen en welke winst dat kan opleveren. De whitepaper is hier te downloaden. Ook maakten ze een podcast over dit onderwerp.
