Iedere patiënt heeft zijn eigen visie op wat belangrijk is tijdens de behandeling. Door een persoonsgerichte benadering kan een zorgprofessional beter aansluiten bij de wensen van de patiënt. Onderzoekers van de Erasmus School of Health Policy & Management en het Erasmus MC vroegen aan patiënten met ernstige obesitas (BMI≥40 kg/m2) wat zij belangrijk vinden bij de zorg en begeleiding. Bovenaan staat voor alle mensen dat ze behandeld worden met waardigheid en respect. Maar zijn er ook opvallende verschillen.
Dimensies van persoonsgerichte zorg
De 21 deelnemers aan het onderzoek kregen 31 stellingen voorgelegd die ze moesten ordenen van belangrijk naar onbelangrijk. Deze stellingen passen binnen de 8 dimensies van persoonsgerichte zorg, zoals beschreven door het Picker Institute: (1) respect voor de voorkeuren van de patiënt, (2) fysiek comfort, (3) coördinatie van zorg, (4) emotionele ondersteuning, (5) toegang tot zorg, (6) continuïteit van de zorg, (7) toegang tot informatie en educatie en (8) betrokkenheid van familie en vrienden. Daarnaast werden de deelnemers geïnterviewd om de antwoorden verder toe te lichten.
Vijf verschillende kernvisies
Het behandeld worden met waardigheid en respect werd door bijna alle deelnemers als heel belangrijk beschouwd. Daarnaast vinden de patiënten uiteenlopende dingen belangrijk in de behandeling, waaruit 5 kernvisies te onderscheiden zijn. Het grootste aantal deelnemers benoemde het onbevooroordeeld luisteren door de zorgprofessional. Centraal hierbij staat de wens van de patiënt om gezien en gehoord te worden als iedere patiënt, ongeacht het gewicht. De 2e visie is dat interpersoonlijke communicatie belangrijk is. Mensen die dit hoog scoren willen weten wat ze kunnen verwachten. Zij krijgen dus graag informatie over alle aspecten van de behandeling. Ook de communicatie tussen patiënt en zorgverlener is hierbij een speerpunt. Patiënten willen voldoende tijd om de informatie door te spreken, zodat ze het ook echt begrijpen.
De 3e visie is een soepel verloop van de zorg. De mensen met deze visie zoeken zorg die goed gecoördineerd en makkelijk toegankelijk is. Dit houdt bijvoorbeeld in dat verschillende betrokken partijen goed met elkaar overleggen en informatie uitwisselen. De 4e visie is de wens onafhankelijk te zijn. Deze mensen willen vooral graag weten wat ze zelf kunnen doen, met name om hun kwaliteit van leven te behouden. Hieronder vallen bijvoorbeeld leefstijlaspecten, maar ook dat patiënten weten waar ze de benodigde zorg kunnen halen. Ze kunnen dan zelf beslissen of ze hier wel of niet gebruik van maken. De 5e visie was ondersteuning voor mezelf en mijn dierbaren. Mensen die dit bovenaan zetten, vinden autonomie belangrijk en willen dat hun dierbaren ook betrokken worden bij beslissingen die genomen moeten worden. Ook hebben deze patiënten soms vragen over hoe zij ondersteuning van vrienden en familie kunnen krijgen.
Behandeling op maat
“Uit de literatuur en uit praktijkervaringen weten we dat stigmatisering van mensen met obesitas een groot probleem is”, vertelt onderzoeker Paige Crompvoets, die dit onderzoek in het kader van haar promotietraject uitvoerde. “Ook in de interviews kwam dit vaak naar voren. Dat bijna alle patiënten aangeven met waardigheid en respect behandeld te willen worden is dus niet verrassend. Mensen met obesitas hebben toch vaak het gevoel niet serieus te worden genomen en dat veel zorgprofessionals niet verder kijken dan het gewicht. Bovendien zijn behandelingen vaak gericht op gewichtsverlies, en daarbij wordt het bredere welzijn nog wel eens uit het oog verloren.”
Daarnaast zijn ook de verschillen tussen de mensen juist opvallend. Crompvoets: “Obesitas is niet alleen een fysiek probleem, maar ook psychosociaal kunnen er allerlei dingen spelen. Maar sommige mensen geven heel duidelijk aan alleen geholpen te willen worden op fysiek vlak. Bij anderen is er juist ook een sterke behoefte is aan emotionele ondersteuning. Datzelfde contrast geldt bijvoorbeeld ook voor het betrekken van de omgeving. Voor sommige mensen is dat heel erg belangrijk, terwijl anderen daar niet op zitten te wachten. Deze verschillen maakt dat je als zorgprofessional de zorg echt moet aanpassen aan het individu. Luisteren naar de hulpvraag van die ene patiënt en kijken waar die persoon behoefte aan heeft, dat blijft dus heel belangrijk.”
