“Met leefstijlgeneeskunde geef je patiënten de regie terug, en die blijken ze maar wat graag aan te pakken”, merkt huisarts en leefstijl arts Daphne Uyterlinden. Collega’s inspireren om ook met leefstijl aan de slag te gaan, is haar missie.
In haar dertien jaar ervaring als huisarts begon het Uyterlinden steeds meer tegen te staan dat patiënten voor een quick fix kwamen, liefst overal een pilletje voor wilden. “We zijn doorgeslagen in het medicaliseren en hebben patiënten daarmee passief gemaakt. Door leefstijlinterventies toe te passen, zie ik niet alleen patiënten gezonder en blijer worden, er is een hele andere dynamiek in de spreekkamer. Dat vergroot vervolgens weer mijn werkplezier.”
Frustratie
Het verschijnen van de CVRM-standaard in 2018 was voor Uyterlinden het moment waarop zij dacht: nu ga ik het anders doen. “Ik was gefrustreerd over de focus op medicamenteuze behandeling van een te hoog LDL-cholesterol, vroeg me echt af waar we mee bezig waren. Ik besloot me te verdiepen in de rol van voeding, omdat ik daarover gerichte en gefundeerde adviezen wilde geven aan patiënten.”
Uyterlinden vond het zo interessant dat ze een opleiding besloot te volgen over leefstijlgeneeskunde. “En dat heeft veel teweeggebracht, zowel in mijn werk als privé.”
Resultaten
In meer dan tachtig procent van haar consulten speelt leefstijl een rol, vertelt Uyterlinden. “Het is intussen helemaal verweven in mijn aanpak. Consulten zijn zoveel mooier, want je praat ineens met patiënten over zingeving, eetgewoonten en ontspanning in plaats van over afvallen of die bloeddruk die omlaag moet.”
Uyterlinden ziet veel verbluffende resultaten. “Zo ben ik met een aantal diabetici bezig met het afbouwen van medicatie. Alleen maar door eenvoudige tips raken mensen buikomvang kwijt en lukt het ze een nieuw eetpatroon te krijgen. Hoe prachtig is dat?”
Reactie van patiënten
Onlangs kreeg Uyterlinden iemand op het spreekuur die in het verleden cardiale problemen kende. Hij had veel hoofdpijn de laatste tijd en wilde graag een scan. “Bij doorvragen bleek dat hij bang was weer hartklachten te krijgen, niets meer deed aan ontspanning. Hij had al zijn hobby’s stilgelegd.”
“We hebben samen een plannetje gemaakt om zijn leven weer leuker te maken en hij ging gerustgesteld, zonder verwijzing voor een scan de deur uit”, zegt Uyterlinden. “Patiënten reageren over het algemeen heel positief op leefstijlinterventies, beter dan je zou verwachten.”
Eigen leefstijl
Zelf heeft Uyterlinden ook de voordelen ondervonden van een gezondere leefstijl. “Nu was ik al bewust bezig met mijn voeding en beweging, maar ik ben door de leefstijlgeneeskunde nog meer dingen anders gaan doen. Net als veel dokters was ik op vrijdag uitgeblust en zag ik op zondag alweer op tegen maandag. Ik jakkerde maar door, leuke dingen vielen als eerste af.”
Dat moest anders, besloot Uyterlinden. “Ik koos er vanaf dat moment voor om dinsdagavond tot vaste klarinetavond te bombarderen. Ook heb ik een nieuwe dagroutine: ik start met yoga, ga douchen en spoel koud af. Daarna ga ik met de hond wandelen en pas dan wordt het gezin wakker. Op woensdagochtend sport ik samen met mijn man en lunchen we samen, gewoon thuis. Ik voel me zoveel energieker, en in balans.”
Cirkel van invloed
Leefstijl is dus nuttig én leuk om mee bezig te zijn, vindt Uyterlinden. “Collega’s denken nog wel eens dat het alleen zinvol is bij bepaalde aandoeningen, dat leefstijlinterventies teveel tijd kosten of niet werken bij patiënten met een lage sociaal economische status. Allemaal niet waar”, zegt ze.
“Begin maar eens met de cirkel van invloed, nodig de patiënt uit zich te richten op dat waar hij wél iets aan kan doen. Geef op het spreekuur eens het Leefstijlroer mee, moedig patiënten aan om kleine stapjes te maken en te kiezen waarmee ze starten. Mensen raken ontmoedigd als ze denken dat alles tegelijk moet, of dat alleen grote veranderingen zin hebben voor hun gezondheid.”
Keuzes maken
Ook voor artsen zelf vindt Uyterlinden leefstijl een must om je in te verdiepen. Ze pleit voor leefstijlgeneeskunde als vast onderdeel van het geneeskunde-curriculum. “Ook in de opleiding leer je nog steeds dat je als arts hard moet werken, de beste moet zijn, door moet gaan. Het aantal burn-outs onder artsen is fors; zo kunnen we toch niet doorgaan?”
Het begint allemaal met een andere keuze maken, weet Uyterlinden. “Net zoals ik een patiënt de keuze voorleg: drie uur blijven Netflixen, of lekker een wandeling maken en ondertussen met een vriendin bellen. Je staat zelf aan het roer als het gaat om leefstijl, of je nu arts of patiënt bent. Het is tijd om gezondheid anders te benaderen.”
Daphne Uyterlinden heeft met haar praktijkverhalen en casuïstiek een belangrijke bijdrage geleverd aan het nieuwe boek Leefstijlgeneeskunde in de praktijk. Het boek staat vol praktische tools, casuïstiek en interviews met zorgprofessionals.
