Dat darmbacteriën belangrijk zijn voor de weerstand weten we allang. Maar dat de gezondheid van onze darmen ook de gezondheid van onze hersenen beïnvloedt, is kennis waar op dit moment baanbrekend onderzoek naar wordt gedaan.
Relatie tussen de gesteldheid van darmflora en mentale gezondheid
Een verstoorde darmflora wordt inmiddels in verband gebracht met allerlei aandoeningen in de hersenen, zoals autisme, dementie, parkinson en alzheimer. Maar vooral het verband met depressie wordt steeds meer onderzocht. Zo kan een verandering in de darmflora die wordt veroorzaakt door chronische stress, leiden tot depressieve klachten, met name door een vermindering van endocannabinoïden. Franse wetenschappers ontdekten dat de afwezigheid van endocannabinoïden in de hippocampus, die betrokken is bij de vorming van herinneringen en emoties, resulteerde in depressieve klachten. Ze identificeerden enkele bacteriesoorten die aanzienlijk waren verminderd bij dieren met stemmingsstoornissen. Vervolgens toonden ze aan dat een orale behandeling met dezelfde bacteriën de depressieve klachten werden verlicht. Deze bacteriën (psychobiotica) zouden daarom als antidepressivum kunnen dienen.
Ook uit een grootschalig onderzoek van Erasmus MC-wetenschappers blijkt dat er een relatie is tussen bepaalde darmbacteriën en het hebben van depressieve gevoelens. Van duizenden Rotterdammers en Amsterdammers werd de ontlasting onderzocht om te kijken welke bacteriën er in de darmen voorkomen. Tegelijkertijd werden via vragenlijsten de depressieve gevoelens gemeten. Daarbij werd een verband gevonden tussen veertien groepen darmbacteriën en depressieve gevoelens. Probiotica (levende bacteriën) in een pil met een aantal bacteriën die de samenstelling van de darmflora kunnen veranderen, zouden zodoende kunnen bijdragen aan het verbeteren van stemmingsklachten.
Hoe hebben darmflora invloed op de hersenen?
- De metabole capaciteit van de darmflora. Darmbacteriën worden gezien als kleine fabriekjes die stofjes kunnen maken of afbreken die invloed hebben op de hersenen. Zo zijn er veel soorten bacteriën die neurotransmitters zoals serotonine en dopamine kunnen produceren. Als die stofjes de bloed-breinbarrière kunnen passeren, werken ze in op de hersenen.
- De nervus vagus, de zenuw die de hersenen verbindt met je darmen en andere organen. Via deze connectie kunnen darmbacteriën de zenuwen in onze hersenen prikkelen. En omgekeerd: de hersenen kunnen signalen naar de darm sturen.
- Dan is er nog een derde theorie, die stelt dat een ontsteking in de darmen gelinkt zou zijn aan een ontsteking in de zenuwen en op die manier kan leiden tot mentale klachten.
Project HEREDITARY
Kunstmatige intelligentie gaat in deze discussie nu een rol spelen. Dankzij elf miljoen euro subsidie van de Europese Commissie gaat een internationale groep onderzoekers AI ontwikkelen dat al de data rondom darmbacteriën en hersenziekten kan verbinden en analyseren, en zo advies kan geven bij aandoeningen van zowel het brein als de darmen, zoals depressie, angst en overgewicht.
Het computer systeem gaat op zoek naar patronen in de data, bijvoorbeeld of bepaalde aandoeningen vaak tegelijk voorkomen. Het project wordt geleid vanuit Italië, maar het Radboudumc ontvangt van alle partners het grootste budget. De aandoeningen die onderzocht zullen worden zijn hersenziektes, zoals ALS, MS, parkinson, depressie, angst, ADHD en Alzheimer, en darmaandoeningen, waaronder ontstekingsziekten in de darm, suikerziekte en overgewicht.
