Korte, motiverende gesprekken over leefstijl blijken verrassend krachtig. Dat laat het Vlaamse pilotproject KRACH-T zien, een methodiek waarmee eerstelijnsprofessionals op een laagdrempelige manier leefstijl bespreekbaar maken. Zes zorg- en welzijnsorganisaties testten de aanpak uit, met steun van Stichting Tegen Kanker en begeleiding van het Vlaams Instituut Gezond Leven.
KRACH-T is gebaseerd op Brief Motivational Interviewing (BMI), een evidence-based gespreksmethode die helpt om patiënten op een positieve manier te motiveren tot gezonder gedrag. Het model biedt houvast voor gesprekken over thema’s die raken aan kankerrisico’s, zoals voeding, beweging, roken, mentaal welbevinden en binnenluchtkwaliteit.
De insteek is praktisch en realistisch en gaat uit van het idee dat één kort gesprek al een verschil kan maken. Een van de doelen is dat het voeren van leefstijlgesprekken vanzelfsprekend wordt, door aan te sluiten bij wat de patiënt zelf belangrijk vindt.
Zes organisaties, één doel
Tussen april 2024 en mei 2025 voerden zes organisaties het project uit; van huisartsenpraktijken tot woonzorgcentra en apotheken. Elke organisatie stelde een ambassadeur aan die de implementatie coördineerde en collega’s ondersteunde. In totaal namen ruim zestig hulpverleners deel aan de nul- en nametingen, en werden ongeveer 850 patiënten of cliënten aangesproken in een KRACH-T-gesprek.
De deelnemende hulpverleners kregen toegang tot een e-learning en een vaardigheidstraining, waarin ze de KRACH-T-methodiek stap voor stap leerden toepassen. Daarnaast ontvingen ze een toolkit met materialen zoals een affiche, steekkaarten en voorbeeldvragen.
Meer motivatie en vertrouwen bij zorgverleners
Het project verhoogde de motivatie en het vertrouwen van hulpverleners om leefstijlgesprekken te voeren. De bereidheid om het gesprek aan te gaan steeg van 7,2 naar 8,5 op een schaal van tien, en 77 procent gaf aan zich vaardiger te voelen dan voorheen.
Ook de organisatiecultuur veranderde. In vijf van de zes organisaties staat leefstijl inmiddels hoger op de agenda, en bij enkele is zelfs beleid ontwikkeld dat KRACH-T actief ondersteunt.
Effect bij patiënten: bewustwording en motivatie
Ook de patiënten waren positief. Meer dan 80 procent van de patiënten ging door het gesprek is nadenken over hun leefstijl, en ruim 70 procent was gemotiveerd om ermee aan de slag te gaan.
De meeste patiënten waarderen het wanneer de zorgverlener het initiatief neemt. “Confronterend, maar nuttig – die schop onder je kont die je nodig hebt,” is een van de quotes van een patiënt in het rapport. De meerderheid van de patiënten gaf aan dat ze het grotendeels de verantwoordelijkheid van de zorgverlener vinden om het gesprek over leefstijl aan te gaan, en vonden het niet vanzelfsprekend om daar zelf over te beginnen. Tegelijkertijd beoordeelden de patiënten deze gesprekken als waardevol en niet-confronterend. Dit onderstreept het belang dat hulpverleners proactief het initiatief nemen om leefstijlgesprekken aan te gaan.
Wat werkt in de praktijk
Een belangrijke succesfactor was de rol van de ambassadeur: iemand binnen het team die KRACH-T actief uitdraagt, collega’s ondersteunt en de verbinding legt met het management. Ook de combinatie van training, intervisie en praktische tools bleek effectief.
Toch blijven er drempels. Tijdgebrek en het ontbreken van formele procedures maken het lastig om leefstijlgesprekken structureel in te plannen. Beleidsmatige steun en tijdsruimte blijven een essentieel onderdeel voor een succesvolle implementatie.
