Supermarkten kunnen bijdragen aan gezondere keuzes door verschillende interventies. Maar de implementatie hiervan is moeilijk vanwege weerstand van het voedselsysteem in Nederland. Tegengestelde belangen en perverse prikkels maken het lastig om de huidige ongezonde voedselomgeving te veranderen. Nederlandse onderzoekers hebben een routekaart gemaakt hoe supermarkten een gezondere omgeving kunnen bieden. De overheid heeft daarin een cruciale taak.
De onderzoekers beschrijven als voorbeeld van de moeilijkheden bij het verbeteren van een gezondere voedselomgeving de maatregelen vanuit het Nationaal Preventieakkoord. Dit werd opgezet door VWS in samenwerking met onder meer de voedingsindustrie en supermarkten. De strategieën met de grootste kans op impact ontbraken uiteindelijk in het akkoord, zoals wet- en regelgeving of belastingen. De nadruk lag op voorlichting en eigen verantwoordelijkheid, ook al was bekend dat de impact hiervan beperkt is. ‘Dit duidt mogelijk op een gebrek aan politieke wil voor rigoureuze beleidsmaatregelen en een sterke lobby door partijen met tegengestelde belangen’, schrijven de onderzoekers.
Verschillende partijen aan tafel
Aan de studie namen verschillende grote belanghebbende partijen in het Nederlandse voedselsysteem deel. Van supermarkten tot gezondheidsorganisaties en van consumenten tot de voedingsindustrie. Via dialogen en interviews kwamen zij met elkaar tot een routekaart naar een gezondere voedselomgeving in de supermarkten. Dit bestaat uit 8 verschillende grote thema’s waarbinnen veranderingen kunnen en moeten plaatsvinden. Voorbeelden van actiepunten zijn bijvoorbeeld het verlagen van prijzen van gezonde producten, het vergroten van het aantal gezonde producten in het assortiment en het richten van marketing op gezonde producten.
Bij wie ligt de verantwoordelijkheid?
Het creëren van een ‘gelijk speelveld’ bleek een veel terugkerend thema. Dit gaat er vooral om dat supermarkten en de voedingsindustrie ruimte hebben om gezondere voedingskeuzes te stimuleren, maar tegelijkertijd niet hun marktpositie in gevaar brengen. Deelnemers uit de supermarkten en industrie blijken daarbij een voorkeur te hebben voor zelfregulering. Overheden, gezondheids-, kennis- en consumentenorganisaties stelden juist voor dat de overheid dit reguleert.
Meer lezen
Het gehele onderzoek met de routekaart is te lezen in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen.
