Een flink aantal zorgprofessionals heeft leefstijl een plek gegeven in hun dagelijkse praktijk. In het boek ‘Leefstijlgeneeskunde in de praktijk’ komt een aantal van deze pioniers aan het woord, om te vertellen hoe zij dat doen. Een van hen is Ellen Willemsen, leefstijlapotheker in Maastricht. “Wij hebben als leefstijlapothekers de behoefte leefstijl te bespreken, ook al gaat het tegen ons verdienmodel in.”
“Eigenlijk heb ik altijd al interesse gehad in voeding. Ik wilde weten wat waar precies in zat. Dat is ook een van de redenen geweest dat ik de farmacie in ben gegaan. Zelf had ik ook jarenlang problemen met mijn huid en andere vage klachten. Op een gegeven moment was ik het zat en besloot ik suikers uit mijn voeding te halen en meer groenten te eten. Dat hielp en omdat ik zag wat gezonde voeding met je lichaam doet, ging ik me daar steeds meer in verdiepen. Ik wilde dit een plek geven in mijn werk, want het voelde ook niet goed om steeds maar al die pillen mee te geven. Op dat omslagmoment kwam ik in aanraking met een opleiding evolutionaire geneeskunde. Dat was het begin van nog meer nascholingen over leefstijl vanuit het grotere beeld van de mens in zijn omgeving.
Meer enthousiaste apothekers
Op een van mijn eerste congressen van Voeding Leeft ontmoette ik Rinske Pauw, een andere apotheker. Samen met een paar andere leefstijl-minded apothekers zijn we de beweging van leefstijlapothekers groot gaan maken en steeds de boodschap blijven verspreiden dat ook medicatie meegenomen moet worden bij leefstijladvies. Medicatie kan bijvoorbeeld bewegen beperken of bijdragen aan gewichtsverhoging. Het was zo inspirerend om steeds meer mensen te ontmoeten die ook vonden dat het anders moest. Wat begon met 2 mensen is inmiddels uitgegroeid tot een beweging van zo’n 225 leefstijlapothekers en zelfs een opleiding tot leefstijlapotheker.
Het is ontzettend logisch dat wij ons als openbare apothekers bezighouden met leefstijl, want wij zijn de enige academisch opgeleide zorgverlener die je zonder afspraak kunt spreken. We zijn laagdrempelig aan te spreken en kennen de mensen in de wijk. De apotheek heeft een soort loketfunctie. We kunnen een goede voorlichtingsrol spelen en meedenken en -werken aan lokale initiatieven.
Tegen verdienmodel in
Het lastige is dat het minderen van medicatie volledig tegen ons verdienmodel in gaat. Hoe minder pillen mensen nodig hebben, hoe minder de apotheek verdient. Wij worden niet betaald voor het geven van goed advies. Alleen bij ouderen die veel medicatie gebruiken is er een manier om het advies te declareren, maar verder bijna niet. Dat is niet toekomstbestendig. Mensen worden ouder en zwakker, omdat onze maatschappij niet stimuleert om gezond te leven. Dus wij hebben als leefstijlapothekers de behoefte om leefstijl te bespreken. Patiënten waarderen ons advies en betrokkenheid, ons imago verbetert, en als bijwerking: ons werkplezier neemt toe. Verzekeraars zien ook langzaamaan in dat er iets moet veranderen. Er zijn pilots waarbij apothekers betaald krijgen voor medicatie- en leefstijladvies. Ook kunnen mensen een gezondheidscheck bij een apotheek soms vergoed krijgen via hun werkgever.
Uitleg en advies aan de balie
Ik breng leefstijl vaak ter sprake aan de balie. Soms alleen maar met de vraag of mensen wel eens bij een diëtist of fysiotherapeut zijn geweest voor het probleem waar ze medicijnen voor krijgen. Maar veel mensen komen zelf ook vaak met de vraag of het niet wat minder kan met die pillen. Dan geef ik ze daar altijd meer uitleg en advies over, maar ook maak ik wel duidelijk dat mensen er wel iets voor moeten doen om te kunnen minderen. Vaak willen mensen wel meer weten en regelmatig verwijs ik ze dan door naar iemand die ze verder kan helpen; de buurtsportcoach, leefstijlcoach, de POH, een slaapoefentherapeut. Soms geef ik een folder mee aan mensen die eigenlijk niet zoveel willen en dat zet ze vaak toch ook wel aan het denken. Verder probeer ik samen met een ‘kopgroep’ de beweging van leefstijlapothekers groter te maken, in de hoop dat zorgverzekeraars ook gaan zien dat er een tarief moet komen voor het werk dat we doen.
Ga ermee aan de slag
Ik hoop dat andere apothekers ook met leefstijl aan de slag willen. Ga met kleine stapjes af op het doel dat je wil bereiken. Kies een aandoening die jouw interesse heeft en ga je verdiepen in de leefstijlfactoren die daarbij meespelen. Laat je inspireren door nascholingen en door contacten met gelijkgestemden. Ga uit van wat er al is, bij jezelf en in de omgeving, en sluit daarbij aan. Probeer niet alles in 1 keer te veranderen, dan gaan de hakken in het zand. Gewoon met kleine stapjes, bouw het rustig uit en inspireer elkaar. Hoe mooi zou het zijn als wij ons als apothekers overbodig maken. Dat mensen beter leren luisteren naar hun lichaam en vertrouwen op het zelfgenezend vermogen ervan. En als medicatie toch nodig is, dan zo veilig en kort mogelijk.”
Dit interview is een van de 9 interviews uit het boek ‘Leefstijlgeneeskunde in de praktijk’. Naast deze interviews bevat het boek allerlei informatie over de verschillende leefstijlfactoren, hoe gedragsverandering werkt, hoe je het gesprek aangaat en welke initiatieven er al zijn op dit gebied. Het boek is te koop in de webshop via deze link.
