Interesse in leefstijlgeneeskunde, maar gevoelsmatig niet de kennis of vaardigheden in huis om ermee aan de slag te gaan? Het nieuwe boek Leefstijlgeneeskunde in de praktijk helpt (huis)artsen en andere zorgprofessionals op weg. “Knoop er alleen al eens een gesprek over aan met de patiënt; de rest hoef je niet alleen te doen”, zegt auteur Marjolein Streur.
Gebrek aan tijd, gebrek aan kennis, onvoldoende gespreksvaardigheden: het zijn bekende belemmeringen die artsen ervaren bij het werken aan leefstijl. “Aan de hand van juist die barrières heb ik het boek opgebouwd. Want dat we in de zorg iets moeten met leefstijlgeneeskunde, is evident. Alleen slaan we het praten over leefstijl eigenlijk nog te vaak over en zijn belemmeringen belangrijker”, vertelt Streur. Ze is leefstijlcoach, gezondheidswetenschapper en journalist. “We moeten echt terug naar hoe gezondheidsproblemen zijn ontstaan, in plaats van alleen maar symptomen aanpakken.”
Onzeker
Leefstijl op z’n minst ter sprake brengen, is volgens Streur de belangrijkste eerste stap. “Dat is in de praktijk voor veel artsen al best een issue. En begrijpelijk, want leefstijl maakt nog altijd minimaal onderdeel uit van de opleiding en artsen voelen zich geregeld onzeker als ze een gesprek moeten aanknopen over bijvoorbeeld overgewicht of roken”, zegt ze. “Maar weet: de patiënt vindt het helemaal niet erg. Zo lang je open en zonder oordeel bespreekt wat je observeert, voelt de patiënt zich alleen maar serieus genomen. Hij komt immers voor een leefstijlgerelateerde kwaal naar het spreekuur, voor zijn gezondheid.”
Netwerk
In haar research voor het boek ontdekte Streur dat veel artsen bang zijn dat ze vervolgens, na het eerste gesprek, de hele begeleiding zelf moeten doen. “Dat is absoluut niet het geval. Het is juist belangrijk om je netwerk in te zetten, de patiënt naar de juiste persoon te sturen die kennis van zaken heeft”, stelt zij. “Het is begrijpelijk dat je als arts graag doorverwijst naar iemand die goed is zijn werk, die je enigszins kent. Investeer dus vooral eens in kennismaken met diëtisten, leefstijlcoaches en bewegingsexperts in de omgeving. Bel de praktijk eens op, laat je eventuele twijfels of vooroordelen wegnemen en besteed de begeleiding uit.”
Tijd in de prakijk
Het invoeren van leefstijlgeneeskunde in de dagelijkse praktijk vraagt volgens Streur in het begin sowieso enige tijdsinvestering. “Tijd is vaak een grote belemmering voor artsen. We weten uit ervaring inmiddels dat het loont: investeren in leefstijl en je netwerk scheelt op lange termijn tijd. Patiënten komen minder vaak naar het spreekuur, ervaren meer regie en krijgen begeleiding op maat”, aldus Streur. “Voor mijn boek sprak ik huisartsen die tijdens corona hun consulten verlengden naar een kwartier. Dat bleek op lange termijn zo goed te bevallen en tijd op te leveren op andere vlakken, dat ze ermee door zijn gegaan. Zo heb ik meer inspirerende verhalen van artsen opgenomen, zodat je kunt zien: zo kan het ook, het hoeft niet ingewikkeld te zijn.”
Van voeding tot zingeving
Om laagdrempelig van start te gaan met leefstijlinterventies, beginnen veel artsen volgens Streur met voeding of beweging. “Daarover voelen ze zich nog enigszins zeker, en er is relatief gemakkelijk kennis over op te doen. Helemaal prima! Begin je met voeding, dan kom je vanzelf uit bij andere belangrijke thema’s in leefstijlgeneeskunde, zoals zingeving en sociale verbinding. Want als een patiënt graag fitter wil zijn, jij hem motiveert om meer te bewegen en dan vraagt waarom hij dat eigenlijk wil, kom je uit bij zingeving en motivatie. Als iemand fitter wil zijn om te kunnen buitenspelen met een kleinkind, dan kom je bij de kern van iemands drijfveren en wensen.”
Morgen aan de slag
Het boek van Streur bevat nog veel meer praktische adviezen en herkenbare verhalen uit de praktijk, waarmee je direct zelf aan de slag kunt. “Je hoeft het boek ook niet van begin tot eind te lezen, je kunt een hoofdstuk openslaan wat jou op dit moment aangaat. Lees het hoofdstuk over beweging, print het beweegdagboek uit, geef het aan die ene patiënt die je morgen ziet en: je hebt een begin gemaakt. Van alle artsen die ik heb gesproken, hoor ik zonder uitzondering dat hun werk leuker is geworden sinds ze leefstijl er een plek in hebben gegeven. Ze krijgen er energie van, hebben weer écht contact met hun patiënt. Precies de reden waarom ze ooit het vak in gingen.”
Het boek Leefstijlgeneeskunde in de praktijk verschijnt najaar 2022. Schrijf je in om een seintje te krijgen zodra het boek beschikbaar is.
