Symptomen behandelen bij een psychiatrische aandoening, ja natuurlijk. Maar zorgverleners, help patiënten ook hun dromen waar te maken, vraagt ex-patiënt Saskia Bos. ‘Zoek naar wat ons leven weer leuk maakt. Wakker het vlammetje aan totdat we weer vuur hebben.’
Op haar elfde kreeg Saskia Bos psychotische klachten. Ze begon stemmen in haar hoofd te horen en wilde alleen zijn met die stemmen. Ze sneed en brandde zichzelf om te wennen aan de pijn. Ook deed ze bewust geen gezellige dingen, zodat ze leerde eenzaam te zijn. Over omgaan met schizofrenie en haar ervaringen met psychiatrie schreef Saskia het boek Schizofrenie en bergen beklimmen. Haar boodschap: de periodes dat ze heel ziek was waren niet het ergst. De periodes dat ze iets van haar leven probeerde te maken en daar keer op keer niet in slaagde, díé waren pas vreselijk.
Meer beweegmogelijkheden nodig
‘Sport is mijn beste medicijn. Hardlopen met mijn hond vind ik het fijnste dat er is. Maar na een opname was ik vaak veel afgevallen of aangekomen en was mijn conditie zo slecht geworden dat het gezonde leven weer oppakken ontzettend veel moeite kostte’, vertelt Saskia. Op de meeste afdelingen vond ze weinig mogelijkheden om te bewegen.
‘Op sommige afdelingen zat sport in het weekprogramma en soms zelfs in het dagprogramma. Vaak was echter het hoogst haalbare een ommetje met een verpleegkundige.’
Voor fit blijven zou dan ook meer aandacht moeten komen op afdelingen, vindt Saskia. ‘Niet alleen voor patiënten, ook voor iedereen die in de ggz werkt.’ Ze was zeer geraakt toen ze hoorde hoe moe en overspannen een verpleegkundige was die urenlang aan haar bed gezeten had.
Kwaliteit van leven
Saskia’s allerbelangrijkste advies is de kwaliteit van leven altijd als uitgangspunt nemen. Hoe doen zorgverleners dat zo goed mogelijk? ‘Geduldig blijven en niet alleen kijken naar de symptomen, maar naar de mens. Alleen leven is niet genoeg, je moet iets hebben om voor te kunnen leven. Sport, muziek, tekenen, maakt niet uit. Als er maar iets is.’
Goed voorbeeld
Van haar psychiater Wiepke Cahn kreeg Saskia altijd het gevoel dat die kwaliteit van leven belangrijk was. ‘Juist toen bleek dat de schizofrenie niet over zou gaan zette zij een tandje bij. Ze keek naar elke oplossing om mijn gezondheid lichamelijk en psychisch zo goed mogelijk te krijgen. Mede dankzij haar vond ik een combinatie van medicijnen waardoor ik beter kon hardlopen en de kilo’s die ik aangekomen was door antipsychotica, eraf vlogen.’
Saskia is inmiddels zelfs een ervaren bergwandelaar. ‘In tegenstelling tot vroeger wil ik niet meer afzien, ik wil juist genieten. Ik straf mijzelf niet als er iets fout gaat, maar leer daarvan. Ik heb nog steeds schizofrenie en heb daar elke dag last van, maar ik heb ook doelen, plannen, dromen en daardoor levenslust. Het is altijd zoeken naar een balans van voor- en nadelen. Een zoektocht waar de patiënt hulp bij nodig heeft.’
Saskia Bos spreekt op 15 juni in Vianen op het congres Leefstijlpsychiatrie in de klinische praktijk. Ook Wiepke Cahn spreekt op dit congres.
